Valentijnskaartje ontvangen? En benieuwd of de afzender ervan bij je past? Of – eenmaal samen – benieuwd of dat over tien jaar nog zo is? De Amerikaanse psycholoog John Gottman beweert het in drie minuten te zien. Praat met je partner over een zere plek in de relatie, en hij weet met 94 procent zeker of de relatie blijft of niet.
Hij gebruikt daarvoor geen geheimzinnig zintuig voor romantiek, maar een wiskundig model. In zijn Relationship Research Institute in Seattle, bijnaam ‘Love Lab’, filmde hij honderden discussiërende stellen. Samen met wiskundigen van de Universiteit van Washington destilleerde hij uit alle interacties de wiskundige wetten van een goed huwelijk.
De hoofdwet is verbazingwekkend simpel. Het blijkt dat stabiele koppels elkaar tijdens verhitte discussies vijf keer meer positieve signalen geven dan negatieve. “Ook succesvolle koppels hebben wel eens bonje, maar omdat ze een goede emotionele band hebben kunnen ze zelfs dan tussendoor lachen, plagen en interesse en affectie tonen,” zegt Gottman.
Lukt dat niet, dan ontaarden discussies al snel in relatie-ondermijnende vetes. De tegenspelers leveren kritiek (“Jij doet altijd / nooit …”), schieten in de verdediging of schuiven de schuld af (“Ik? Jij!”), laten zich minachtend uit (“Jij bent gewoon te stom om…”) of – het ergst – ze praten helemaal niet meer en trekken zich terug achter een muur van stilzwijgen.
Duikt de verhouding tussen vriendschappelijke gebaren en vijandige aanvallen onder de vijf, dan volgt meestal scheiding. Het getal weerspiegelt de relatie; zie het als een Dow Jones voor echtelijke conversatie. Goed kunnen praten is volgens Gottman zo belangrijk, omdat iedere relatie zijn ergernissen en conflicten telt. “Ze allemaal oplossen is een illusie, dus komt het erop aan dat je de verschillen kunt accepteren en ze goed kunt bespreken.”
Gottman vat al vele jaren liefde en huwelijk in getallen. Op het jaarlijkse congres van de American Association for the Advancement of Science bespreken Gottman en wiskundige collega’s aanstaande zaterdag – Valentijnsdag – hoe de wiskundige modellen tot stand komen. En hoe ze kunnen aantonen of de relationele Dow Jones onder een kritische grens duikt waar herstel erg moeilijk is.
Drie minuten, een videocamera en wiskundige modellen die het oordeel vellen over een relatie, dat klinkt nogal fatalistisch. Maar volgens Gottman kun je de Dow Jones ook in je voordeel gebruiken. Bijvoorbeeld in zijn Relationship Research Institute, tegen betaling (video-workshop: 175 euro, tweedaagse workshop: 500 euro, de aanbevolen negen privésessies: 1200 euro). “De wiskundige modellen zijn heel visueel. Ze maken duidelijk zichtbaar wat er gebeurt als twee mensen met elkaar praten. En welke veranderingen de relatiekoers kunnen laten aantrekken. Zo zien mensen wat het oplevert voor de relatie als – zeg – de man zich wat meer laat sturen, of als de vrouw stopt met kritiek leveren.”