geplaatst
De Katholieke Universiteit Nijmegen beschikt sinds deze maand over het beste magnetenlaboratorium ter wereld. Het gloednieuwe ‘High Field Magnet Laboratory’ zal een hoofdrol gaan vervullen bij fundamenteel onderzoek.
Vrijdag 13 juni zal minister van Van der Hoeven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen het nieuwe gebouw van het magnetenlaboratorium officieel openen. Het HFML schaart zich dan onder de vier grootste magneetlaboratoria op aarde. De drie andere laboratoria staan in Tallahassee (VS), Grenoble (Frankrijk) en Tsukuba (Japan).
Volgens de directeur van het High Field Magnet Laboratory, hoogleraar J. Maan, kunnen alleen in Tallahassee net zulke hoge magneetveldsterkten worden bereikt. Het nieuwe Nijmeegse lab kan echter meer variëren met temperaturen waaronder proeven plaatshebben. Ook is de omgeving van de Nijmeegse supermagneten absoluut tril- en storingsvrij, waardoor onderzoeksuitslagen veel exacter zullen zijn.
Het Nijmeegse lab heeft een vermogen van 20 megawatt. Dat staat gelijk aan de stroomvoorziening voor 10.000 huishoudens. Met die krachtbron kunnen de magneten urenlang velden tot 40 tesla (eenheid van magnetische inductie) opwekken. Ook is het mogelijk voor milliseconden een krachtveld van 80 tesla te laten ontstaan. Dat is volgens Maan op dit moment de absolute wereldtop.
Sterke magneten zijn een belangrijk hulpmiddel bij fundamenteel onderzoek. Magneetvelden zijn namelijk overal op aarde en in het heelal aanwezig. Zo vinden postduiven de weg naar huis met behulp van magneetvelden.
Onder invloed van magnetisme verandert elke materie. Experimenten met sterke magneetvelden hebben bijvoorbeeld geleid tot de techniek om contactlenzen te maken en lcd-schermen voor computers, aldus dr. J. Perenboom van het HFML. Zonder magneetonderzoek zouden nooit mobiele telefoons zijn ontwikkeld.
Maan en Perenboom verwachten dat onderzoek in het nieuwe lab verrassende en unieke ontdekkingen zal opleveren. Tot dusver is het meeste onderzoek met magneetvelden bij zeer lage temperaturen gedaan en nauwelijks bij kamertemperatuur, zoals in Nijmegen mogelijk is. "Onderzoek in het HFML zal leiden tot wetenschap die nodig is voor toepassingen in het leven van morgen'', aldus directeur Maan.
Het Nijmeegse vermogen is onder andere groot genoeg om eiwitstructuren te bepalen. Dat is weer nodig om het ontstaan van leven te doorgronden.
Het HFML heeft 23 miljoen euro gekost. Behalve de KUN hebben de Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) en de Europese Gemeenschap in de kosten bijgedragen.
Naast het werk van de Nijmeegse vakgroep kunnen jaarlijks zeventig wetenschappers uit de hele wereld onderzoek doen in Nijmegen. Er liggen voor het komende halfjaar al veertig projectaanvragen uit onder meer Israël, Japan en Amerika, aldus Maan.
Met de bestaande magneten in Nijmegen zijn de afgelopen jaren ook al enkele opvallende experimenten gedaan. Het meest tot de verbeelding sprekend was magnetische levitatie (uitschakeling van de zwaartekracht). In een veld van 20 tesla blijkt de diamagnetische kracht in veel materialen voldoende sterk om de zwaartekracht te compenseren. Een zwevende kikker was indertijd het spectaculairste voorbeeld van dit verschijnsel. Dit effect geeft aan dat in een zeer hoog magneetveld verkennend onderzoek voor experimenten bij gewichtloosheid gedaan kunnen worden.
-------------------- People are like pieces of a puzzle. We all fit together, but not all of us connect. Berichten: 6985 | Plaats: Zeist | Geregistreerd: Jul 2002
| IP: Gelogd |
UBBFriend: Email deze pagina naar iemand!
Printer-versie van dit onderwerp
