Dit is onderwerp Schrappen Hubble treft Nederlands onderzoek in forum Wetenschap bij Goedzo?! NiMS Forum.


Om dit onderwerp te bezoeken gebruik deze URL:
http://forum.goedzo.com/cgi-bin/ubb/ultimatebb.cgi/ubb/get_topic/f/36/t/000201.html

Gereageerd door NiMS op :
 
Ook in Nederland grommen sterrenkundigen: de Hubble-ruimtetelescoop uitzetten, zoiets dóé je toch niet? Maar Nasa wil de telescoop toch echt offeren, om straks mensen op Mars te kunnen zetten. Voorlopige resultaat van de presidentiële marsdrift: één ruimtetelescoop en twee experimenten minder, en duizenden gefrustreerde onderzoekers erbij. “Ik zie de komende vijf jaar alleen maar negatieve gevolgen voor de sterrenkunde.”

Eindelijk zou de mens te weten komen hoe de eerste sterrenstelsels ontstonden. Werden die samengetrokken door ‘donkere materie’, of zat het anders? We stonden op het punt te ontdekken welke moleculen er door het jonge heelal zweefden – en of daar misschien aminozuren tussen zaten, de bouwstenen van het leven. Maar helaas, de mens zal nog een jaar of tien moeten wachten. De bemande ruimtevaart naar Mars heeft zozeer voorrang, dat Nasa de stekker wil trekken uit de Hubble-ruimtetelescoop.

Onderhouden wordt de beroemdste sterrenkijker aller tijden in elk geval niet meer, zo onthulde Nasa-directeur Sean O’Keefe dit weekeinde. Voor zomer 2005 stond een grote beurt op het programma. Nu die wordt afgeblazen, zullen Hubble’s batterijen de komende jaren leeg raken en zullen zijn nu al gammele gyroscopen, nodig om het gevaarte te richten, het uiteindelijk begeven. Sommigen zeggen dat Hubble het wel redt tot 2008. Maar het kan ook al in 2007 met hem gedaan zijn.

O’Keefe’s beslissing valt slecht in de wetenschap, en niet alleen in Amerika. “Iedereen is nog bezig dit slechte nieuws te verwerken,” zegt Tim de Zeeuw, hoogleraar sterrenkunde in Leiden en voorzitter van het aan Hubble gewijde onderzoeksconglomeraat Space Telescope Science Institute (STSI). “De algemene opinie hier in Leiden is: dit is toch wel dood- en doodzonde. Als je een bril hebt en die gaat kapot, dan zorg je toch dat je meteen een nieuwe hebt? De meeste beelden die Hubble ons levert, zijn op geen enkele andere manier te verkrijgen.”

Zeker twee Nederlandse onderzoeksgroepen leunen zwaar op Hubble: die van de Leidse hoogleraren George Miley en Marijn Franx. Die laatste kan eigenlijk nog niet geloven dat de moeder aller telescopen straks verandert in een levenloos stuk ruimtepuin, voorbestemd om als brandend stuk schroot terug te vallen naar de aarde. “Het zou een enorme klap zijn voor het onderzoek, we maken ons grote zorgen. Het is te hopen dat de beslissing van O’Keefe van hogerhand wordt teruggedraaid.”

Uitgerekend tijdens de volgende onderhoudsbeurt zouden astronauten twee nieuwe, geavanceerde detectoren op Hubble schroeven. De ‘Cosmic origins spectrograph’ (COS) zou de samenstelling van sterrenstof in het jongste gedeelte van het heelal bepalen; de ‘Wide Field Camera 3’ zou dieper in het heelal kijken dan ooit. De camera zou het licht opvangen van de eerste sterrenstelsels die ooit oplichtten.

Nu al maken de Leidse sterrenkundigen uitvoerig gebruik van het ‘oog’ waarmee Hubble momenteel is uitgerust, de ‘Advanced camera for surveys’ (ACS). Een paar maanden geleden nog deed Hubble daarmee de stuitende ontdekking dat er al een miljard jaar na de geboorte van het heelal planeten werden gevormd – vijf tot zes miljard jaar éérder dan iedereen voor mogelijk hield.

Zoals veel astronomen waagt Franx het dan ook te betwijfelen of het marsprogramma dat president Bush vorige week ontvouwde wel zo goed is voor de wetenschap. “De ervaring met de bemande ruimtevaart is gewoon niet zo heel goed. Alleen al omdat een mannetje meesturen een factor tien duurder is.” Ook van het argument dat een marsmissie goede reclame is voor de bètawetenschap, maakt Franx gehakt. “Het kan er ook van komen dat we de komende tien, twintig jaar helemaal niet veel onderzoek kunnen doen. Voor de komende vijf jaar verwacht ik eigenlijk alleen negatieve effecten.”

Pas in 2011 of 2012 gloort er weer licht. Dan willen Nasa en de Europese ruimtevaartorganisatie ESA de langverwachte opvolger van Hubble lanceren, de James Webb-telescoop. Als Hubble eerder wordt opgegeven, kan ‘de Webb’ misschien zelfs al iets eerder het heelal in, volgens Nasa-topman O’Keefe.

Tot die tijd wordt het improviseren, voorziet De Zeeuw. “Het spel is om te bekijken of we bepaalde waarnemingen vanaf de grond kunnen doen. Maar eerst wachten we af wat Washington gaat doen. De Hubble is toch een nationaal icoon. We moeten nog zien of dit dramatische besluit onomkeerbaar is.”
 
Gereageerd door NiMS op :
 
Hoe crash ruimteveer Hubble fataal werd

”Helemaal niets” heeft het met elkaar te maken, bezweert Ton Linssen, hoofd van de Europese poot van het Hubble-project en baas van het ‘Science management support office’, de wetenschappelijke denktank van ESA. Er zit maar één ding achter het besluit van Nasa om Hubble niet langer in de lucht te houden, en dat is de veiligheid van de nog resterende ruimteveren. Het ambitieuze ‘mensen op Mars’-programma staat daar helemaal los van, zegt Linssen. Direct na de geruchtmakende persbijeenkomst van vorige week heeft hij zich dat laten uitleggen door de Nasa-top zélf.

Na de ramp met het ruimteveer Columbia en het daarop volgende onafhankelijke onderzoek moet Nasa extra maatregelen nemen om de nog resterende space shuttles te laten vliegen. Verandering nummer één: de ruimteveren mogen weer gaan vliegen, maar alleen op en neer naar het internationale ruimtestation (ISS). Het ISS is immers voorzien van een ‘reddingsboot’, een Sojoez-capsule, voor noodgevallen. Mochten er opnieuw problemen zijn, dan kan de bemanning van het ruimteveer overstappen.

En, absurd maar waar: alleen vanuit het ruimtestation kan worden bekeken of alle tegeltjes onderaan de shuttle nog wel op hun plaats zitten. De keramische tegels beschermen het ruimteveer bij terugkeer in de dampkring tegen verbranding. Beschadiging van een van de tegels zorgde er een jaar geleden voor dat de Columbia in stukken uiteen viel. Nasa mag zijn ruimteveer alleen weer laten vliegen als er onderweg een ‘tegeltjescontrole’ wordt uitgevoerd.

”Een andere manier daarvoor zou zijn als de inzittenden van het ruimteveer zelf hun onderkant konden inspecteren met een camera”, vertelt Linssen. “Maar daarvoor moet er een nieuwe robotarm worden ontwikkeld, en dat is een te grote investering. De huidige robotarm is te kort.” Vandaar de onderhoudsproblemen bij Hubble: de telescoop heeft een totaal andere omloop dan het ISS.

“Heel jammer,” vindt ESA het besluit van Nasa. Maar wel begrijpelijk: “We moeten toch door”, zegt Linssen. ESA heeft recht op 15 procent van de wetenschappelijke gegevens van Hubble, een recht dat contractueel is vastgelegd. “Maar het is niet zo dat Nasa nu die agreement opzegt. Ze hebben alleen aangekondigd geen onderhoud meer uit te voeren.” Gevolg daarvan is dat de ruimtetelescoop ergens in het jaar 2007 of 2008 onbruikbaar wordt.

Ruimtevaartorganisaties ESA en Nasa onderzoeken nog wél of de twee experimenten die in 2006 aan boord van de Hubble hadden moeten komen, alsnog op een andere manier kunnen worden uitgevoerd. Bij de experimenten, bedoeld voor onderzoek naar de oorsprong van sterrenstelsels, zijn onder meer Leidse astronomen betrokken.

”We moeten niet vergeten dat er nog andere observatoria zijn,” zegt de ESA-topman. “Chandra, Spitzer en SIRTF (de drie andere ‘grote telescopen’ van Nasa, red.) werken optimaal. De problemen met Hubble zijn een tegenslag, maar geen reden om bij de pakken neer te zitten.”
 


Copyright 2004 Ni-Frith Media Systems

Powered by Infopop Corporation
UBB.classic™ 6.7.0
Vertaald door NiMS