Een doorsnee gesprek tussen de studio in Hilversum en de verslaggevers in Tokio ging als volgt:
Tokio: Met Frank! H'sum: Hallo Frank met Mart. Tokio: Wat zeg je, Tom? H'sum: Met Mart, hoor je mij? Tokio: Sorry Jack, ben jij het? Ik kan je moeilijk verstaan. Kun je me zo terug bellen?
Deze ervaring bevestigt dat het tweede generatie mobiele netwerk van DoCoMo een waardeloze kwaliteit heeft.
Tot nu toe heeft FOMA, zoals DoCoMo haar UMTS dienst noemt, maar 115.000 abonnees. Het dieptepunt werd bereikt in juni toen zich slechts 2.200 nieuwe abonnees aanmeldden. Wat is er aan de hand? Is UMTS gedoemd te mislukken?
Net als Europa gebruikt DoCoMo de W-CDMA technologie voor het Foma-netwerk. Hiervoor legt DoCoMo een geheel nieuwe netwerkinfrastructuur aan en moet je een nieuw mobieltje aanschaffen dat alleen werkt op Foma en niet op het oudere netwerk. Hybride toestellen die het op beide netwerken doen, zijn er nog niet. DoCoMo heeft het Foma netwerk als eerste uitgerold in de grote steden en langs de snelwegen. Het is helaas nog niet landelijk dekkend, waardoor je gedwongen bent met twee verschillende mobieltjes op stap te gaan.
KDDI, de tweede mobiele operator van Japan, is op 1 april van start gegaan met haar derde generatie dienst. De netwerktechnologie van KDDI is gebaseerd op CDMA2000 1X van het Amerikaanse bedrijf Qualcomm. Het voordeel van deze technologie is dat KDDI geen nieuw netwerk hoeft aan te leggen maar het bestaande geleidelijk kan upgraden.
Huidige CDMA-toestellen werken ook op het vernieuwde netwerk. De nieuwere mobieltjes met hogere datasnelheden kunnen zonder probleem gebruik maken van het netwerk dat nog niet is opgevoerd. De batterijen van de nieuwe CDMA2000 toestellen gaan een week mee, terwijl ik mijn Foma toestel elke avond in de lader op het nachtkastje moet zetten.
KDDI prijst de hogere snelheden niet aan met geldverslindende reclame campagnes. Mond-tot-mond reclame werkt prima. Ook omdat KDDI minder hoeft te investeren in de vernieuwing van het netwerk, kan ze datadiensten goedkoper aanbieden en zijn de mobieltjes aantrekkelijk geprijst dan die van DoCoMo. De kleine toestellen voorzien van een GPS antenne en camera doen de rest.
Deze evolutionaire benadering heeft zijn vruchten afgeworpen. Sinds april hebben meer dan een miljoen mensen een CDMA2000 1X mobieltje gekocht, tien keer zo veel als DoCoMo in negen maanden heeft geworven.
Het gebruik van UMTS voor toegang tot het Internet is ook geen succes. In Tokio schieten de hot-spots met W-LAN als paddestoelen uit de grond. Een andere concurrent van UMTS is het PHS netwerk dat vergelijkbaar is met DECT. Voor een flat-rate van nog geen duizend euro per jaar heb je via PHS een mobiele always-on connectie van 128 kbps met het Internet. Tegen deze bedragen kan DoCoMo niet concurreren met Foma.
De nieuwe FOMA PDA van Sharp met een blue-tooth pen-telefoontje is leuk, maar zal het tij niet keren voor DoCoMo vanwege het prijskaartje van omgerekend 800 euro.
DoCoMo's marketingstrategie is op dit moment moeilijk te doorgronden. In mei heeft DoCoMo een 2.5G dienst geintroduceerd met een nieuwe generatie toestellen, de 504i serie. Ik verwacht dat de consument zijn bestaande toestel liever inruilt voor een 504i dan voor een Foma toestel.
Wat kunnen Europese mobiele operators hiervan leren?
Nu GPRS bijna overal beschikbaar is in Europa, moeten toestellen worden geintroduceerd die als extra ook nog op het UMTS-net kunnen waar dit in de lucht is. De gebruiker moet het verschil alleen kunnen merken aan de hogere datasnelheden.
UMTS heeft in Europa al zo'n slechte reputatie dat het niet verstandig is om telefoons en diensten als UMTS te positioneren. Gebruikers zullen dan het gevoel hebben dat ze te veel betalen.
En voor het slagen van UMTS is het belangrijk dat er voldoende gebruikers zijn. Pas bij een grote 'installed base' zullen mediabedrijven en content providers investeren in de ontwikkeling van multimedia diensten.
Het is de vraag of de Europese operators en met name de handset leveranciers zich iets zullen aantrekken van de Japanse lessen. Ze kunnen niet meer terug op de ingeslagen weg. Tientallen miljarden zijn al uitgegeven aan licenties en de handset leveranciers willen met een nieuwe generatie mobieltjes de financiele markten laten zien dat UMTS wel kans van slagen heeft.
Een belangrijk voorwaarde hiervoor, zo leert Japan, is de juiste marketingstrategie. De geinteresseerden uit Europa zullen nu eens niet bij DoCoMo moeten aankloppen maar bij KDDI, een bedrijf dat vorig jaar nog grote problemen had om in de voetsporen van DoCoMo te blijven. Het kan verkeren.