Wellicht kun je je nog herinneren dat de advocaten van de LPF, Spong en Hammerstein, een aanklacht hadden ingediend tegen een aantal vooraanstaande politici. Wat je misschien wel is ontgaan is dat diezelfde advocaten ook enkele vertegenwoordigers van de media hadden aangeklaagd. Niet alleen de politici werden verantwoordelijk gehouden voor het, naar hun zeggen, demoniseren van Pim Fortuyn. Ook een paar journalisten zouden hier schuldig aan zijn geweest met als uiteindelijk gevolg de tragische moord van 6 mei 2002.
Wat is er in de tussentijd gebeurt? Wie de media indertijd heeft gevolgd zal weten dat het hof de klagers niet-ontvankelijk verklaarde, omdat zij geen rechtstreeks belanghebbenden zijn. Maar hoe zat het nu met die aanklacht tegen de media? Was die al eerder ingetrokken of is er iets heel anders aan de hand? In het nieuws heb je het toen niet kunnen zien.
In kranten en op de televisie werd de aanklacht tegen de journalisten ontvangen met veel verontwaardiging. De meesten haastten zich om 't zo snel mogelijk in het belachelijke te trekken. Daarna werd er in verdere berichtgeving niet of nauwelijks meer aandacht aan besteed. De focus kwam volledig te liggen op datgeen wat de politici werd verweten.
Dit is zo'n voorbeeld van het spel dat de media spelen. Alle aandacht moet naar ze toe getrokken worden, maar wel in zo'n positief mogelijke zin. Denk ook eens aan de veiling van de etherfrequenties. Wie heeft daar ook maar één positief woord over gehoord? De grote zenders schreeuwden moord en brand. Staatssecretaris Rick van der Ploeg werd voor alles wat vuil is uitgemaakt. Wij als luisteraar werden naar de kant van de omroepbazen getrokken door veel te lange radiospotjes waarin uitgelegd werd hoe zielig hun zenders wel niet waren.
In werkelijkheid was er ook veel steun voor dit plan. Ambitieuze kleine radiozenders zagen hun kans schoon om een etherfrequentie te bemachtigen waardoor hun afzetmarkt enorm zou toenemen en de reclamegelden dus veel meer op zouden leveren. Nog zo'n voorbeeld hoe de media de massa bespeeld voor haar eigen gewin.
Op zich is dit natuurlijk logisch. Iedereen strijd voor zijn/haar zaak en vind dit belangrijker dan alle andere belangen. Wat de media echter uniek maakt is de rol die zij speelt in ons dagelijks leven. Tegenwoordig zijn we volledig afhankelijk van datgeen wat we via de media te horen krijgen. Verhalen van schippers over verre werelden doen niet meer de ronde. De kerk is niet langer het allesoverheersende orgaan dat de burger vertelt wat ze wil dat de burger te weten komt. Ontwikkelingen over de grens worden niet langer door reizigers die getuige waren op ons overgebracht. We zijn volledig aangewezen op datgeen wat de media ons te vertellen heeft en krijgen daarmee ook de visie die de media daarover heeft opgedwongen.
Het is herhaaldelijk gebleken dat de media ons slechts datgeen voorschotelt wat zij wil dat wij zien. Maar wat is het motief daarachter? Simpel, kijkcijfers en oplages. Iedere krant wil de meeste exemplaren verkopen en elke zender wil de meeste luisteraars/kijkers. Daarmee verdien je immers de meeste reclamegelden. Dus wat krijgt de burger te zien? Precies datgene wat hij of zij wil zien. Tragiek, human interest stories, drama, winnaars, verliezers, sensatie, geluk, schandalen, liefde en nog veel meer.
Het gaat om het effect van de boodschap en allang niet meer om de inhoud ervan. De kranten stonden indertijd vol over de witte illegaal en kleermaker Gumus. Met name de foutste krant (sinds '40 - '45) van wakker Nederland zette de overheid stevig onder druk om toch vooral een uitzondering te maken voor dit voorbeeldig geintegreerde Turkse gezinnetje. Sinds de man van de straat zich echter meer en meer begint te ergeren aan het wangedrag van sommige groepen jongeren verandert de berichtgeving. De kranten staan nu vol met verhalen over ontspoorde jeugd en criminele allochtonen.
Zeker na de recente moord op Theo van Gogh kwam de anti-allochtone berichtgeving weer lekker op gang. De feiten blijven echter ongewijzigd, het is slechts de berichtgeving die veranderd. Want Mohammed B. heeft weliswaar een hoop aandacht op zich gevestigd door een bekende Nederlander te vermoorden, maar als je de cijfers erop naslaat is er geen stijging van dodelijk geweld waarneembaar, eerder een daling. Toch had zijn daad tot gevolg dat een groep zwakzinnigen Islamitische gebouwen aanvielen. Een veel grotere groep kon hier notabene wel enig begrip voor opbrengen.
Er is nog een duidelijk bewijs dat de media haar taak als nieuwsbrenger niet goed vervult. Zuinig met kritiek is men nooit. Iedereen krijgt het er van langs. De politiek, de overheid, het bedrijfsleven, de bonden, sporters, bondcaoches, musici en vele anderen. Eén groep blijft echter volledig buiten beeld. Wie? De eenvoudige burger, het volk! Jan Modaal blijft vrij van kritiek. De burger is namelijk nooit ergens schuldig aan. Het zijn altijd anderen. Gebrekkige gezondheidszorg is volledig de schuld van de overheid. Slecht onderwijs ligt aan de scholen. Onveiligheid is de schuld van buitenlanders. Verkeersslachtoffers zijn te wijten aan asociale dronkaards en vandalisme is een probleem van de respectloze jeugd.
Valt de gemiddelde burger dan ook niets te verwijten? Natuurlijk wel! Misschien zelfs wel meer dan ooit. We zijn namelijk verschikkelijk verwend, egoïstisch en afgestompt. De verantwoordelijkheid kan altijd bij een ander gelegd worden, dus hoeven we ons ook nergens meer voor verantwoordelijk te voelen. Veiligheid op straat? Moet de politie maar voor zorgen. Geen mens die nog een vinger uitsteekt om andere terecht te wijzen of te helpen. Als een omaatje een boodschappentas om laat vallen lopen tientallen mensen eromheen zonder even te hulp te schieten. Als iemand op straat bedreigd wordt rennen we met z'n allen een andere kant op. Het is zelfs zo erg dat meisjes soms op klaarlichte dag op drukke plaatsen verkracht worden en iedereen hun hulproepen negeert. Een meisje van een jaar of 14 was de enige die twee conducteurs te hulp schoot toen ze door een paar schoffies in elkaar werden geslagen. Zelfs aanwezige soldaten staken geen hand uit.
En dat is niet het enige. Ouders in Nederland verzaken hun taak als opvoeder. Kinderen worden niet meer terecht gewezen. In plaats daarvan bellen boze ouders volledig overstuur op naar de juffrouw om te vragen hoe ze het in haar hoofd haalt om hun zoontje strafwerk te geven. Brullende kinderen in een overvole trein of in een drukke winkelstraat mogen gerust hun gang gaan. Wee degene die er iets over durft te zeggen.
Het straatbeeld op orde houden lijkt nog slechts een taak van de gemeente. Alleen nog een enkele oudere haalt wat zwerfvuil uit de bosjes. Het gros van de mensen gooit zonder pardon z'n peuken en ander afval op straat.
Ik kan nog een hele tijd doorgaan met voorbeelden aanhalen om aan te geven hoe fout de gemiddelde Nederlander eigenlijk is, maar dat wil de gemiddelde Nederlander helemaal niet horen. Tenslotte wil je van je vriendin ook niet horen dat je een slechte minnaar bent. Hoewel die kans groter is dan je denkt. Je verantwoordelijk voelen voor je eigen tekortkomingen is sinds de teloorgang van de kerk verdwenen. Dit was namelijk het laatste instituut waar we angst voor hadden.
Maar zelfkritiek op de maatschappij zie je niet terug in de media. Wie wil dat nou lezen? Dus worden dergelijke verhalen verzwegen en doet men wat het volk wil, zondebokken zoeken en het liefst zo duidelijk mogelijk in beeld tonen (Opsporing Gezocht anyone?). Als we een ander de schuld kunnen geven heeft 't niet aan ons gelegen. En zo is de media deels schuldig aan de haatzaaierij van de laatste tijd.
Herken je dingen uit mijn relaas? Mooi, want bewustwording is fase 1. Het wordt tijd dat we doorkrijgen dat we problemen niet oplossen door voortdurend zondebokken te zoeken. En de media hebben wij uiteindelijk in onze macht, want ze hebben ons nodig als publiek. Denk dus eens na over wat men je voorschoteld, is alle nieuws die we te horen krijgen eigenlijk wel nieuws of zijn het slechts bestaande feiten die in een nieuwe context worden geplaatst?
Mensen wordt wakker en deel dit bericht met je omgeving. Of plaats het op fora/weblogs! Uiteindelijk is dit toch de nieuwe media.