geplaatst
Nieuwe geneesmiddelen. Nieuwe soorten kunststof. Een oplossing van de milieuproblemen, een einde aan voedselnood en waterschaarste. Wat betreft de omstreden microbioloog Craig Venter en zijn nieuwe ‘instituut voor biologische energie-alternatieven’ ligt het allemaal in het verschiet, nu blijkt dat het mogelijk is om in recordtempo vanuit het niets een levend wezen te maken, door stukjes DNA aan elkaar te ‘klikken’.
Vorige week maakte het laboratorium van Venter bekend dat het erin was geslaagd uit losse, op bestelling verkrijgbare stukjes DNA een virus te maken. Het is de tweede keer dat er vanuit het niets een virus wordt ‘geschapen’: vorig jaar maakte een onderzoeksgroep uit New York een poliovirus, door stukjes DNA aan elkaar te rijgen. Maar terwijl de New Yorkers drie jaar bezig waren en het poliovirus in kwestie vol genetische foutjes zat, maakte Venter zijn virus in twee weken. Het virus, een voor mensen onschadelijk bacterievirus genaamd Phi-X, deed precies wat Phi-X in de natuur ook doet: zich voortplanten, en daarbij bacteriën doodmaken.
Zelfs de Amerikaanse energieminister Spencer Abrahams kwam opdagen om de geboorte van kunstmatig gemaakt Phi-X op een persconferentie toe te lichten. De tijd komt in zicht dat we bacteriën ‘op maat’ kunnen maken, mijmerde Abrahams hardop. Bacteriën die giftige afvalstoffen opeten bijvoorbeeld, of bacteriën om nieuwe, schone energiebronnen mee te maken – Venters onderzoeksproject wordt gefinancierd door het energieministerie.
Eerder deze maand kreeg Venter toestemming om voor het eerst een echte, levende bacterie te maken vanuit het niets. Samen met Nobelprijswinnaar Hamilton Smith gaat Venter de komende drie jaar proberen om de bacterie ‘Mycoplasma genitalium’ na te bouwen. Dat is een simpele, onschuldige bacterie die in de menselijke geslachtsdelen woont. De wetenschappers willen het chromosoom van M. genitialium nabouwen in het laboratorium en dat transplanteren naar een levende bacil.
Zo ver is het nu nog niet, beklemtoont Venter zelf. Bacteriën zijn niet alleen honderdmaal groter dan virussen, ze zitten ook veel ingewikkelder in elkaar. Volgens de meeste definities verdient een virus niet eens het predikaat ‘levend wezen’. En met de huidige techniek is het nog niet mogelijk om DNA samen te bundelen in pakketjes, de chromosomen.
Een keerzijde heeft het virus maken óók. Naar mate het makkelijker wordt om zelf virussen te maken, neemt ook de angst voor bioterrorisme toe. Zo werd eerder deze maand bekend dat een onderzoeker van de Universiteit van Saint Louis een superdodelijke variant heeft gemaakt van het muizenpokkenvirus. Het virus is onschadelijk voor mensen, maar doodt alle muizen die ermee besmet raken.
Het muizenvirus werd in opdracht van de Amerikaanse overheid gemaakt, met als doel te verkennen wat terroristen zoal kunnen doen met pokkenvirussen. Maar critici wijzen erop dat het onderzoek terroristen juist op een idee kan brengen.
Opmerkelijk genoeg mag Venter zijn nieuwe techniek om virussen te maken in detail beschrijven in het voor iedereen toegankelijke vakblad Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). In februari verklaarde dat blad nog terughoudend te zijn in het afdrukken van onderzoek waar terroristen mee gebaat kunnen zijn, samen met een aantal andere prominente wetenschappelijke vakbladen.
Blijkbaar is die belofte niet zo heel veel waard. Na interne discussie besloot de redactie van PNAS dat de nieuwe methode zo belangrijk is, dat de buitenwereld ervan moet weten. Venters techniek kan ook worden gebruikt om snel stukken DNA te maken voor andere doeleinden, zoals gentherapie, vaccinonderzoek of voor de genetische modificatie van landbouwgewassen.
De nieuwe techniek heet PCA (‘polymerase cycle assembly’) en is een variant van PCR, de beroemde, nobelprijswinnende methode waarmee men snel minieme beetjes DNA kan vermeerderen. Gepatenteerd wordt PCA niet. Dat is opvallend: Craig Venter ontpopte zich in de jaren negentig tot voorvechter van patenten op genen. Destijds maakte de microbioloog furore door als topman van het commerciële bedrijf Celera Genomics het menselijke genoom in kaart te brengen. Die prestatie leverde hem meer vijanden op dan vrienden. Al snel heette het dat de ‘Bill Gates van het genenonderzoek’ een financieel slaatje wilde slaan uit datgene wat ons tot mens maakt, onze DNA-code.
Ook nu maken critici Venter uit voor rotte vis. Zo staat de ethische commissie waaraan Venter toestemming heeft gevraagd voor zijn project op de loonlijst van het genetisch onderzoeksinstituut TIGR. En dat instituut werd begin jaren negentig opgericht door niemand minder dan Craig Venter.
-------------------- People are like pieces of a puzzle. We all fit together, but not all of us connect. Berichten: 6985 | Plaats: Zeist | Geregistreerd: Jul 2002
| IP: Gelogd |
UBBFriend: Email deze pagina naar iemand!
Printer-versie van dit onderwerp
